Սագօ Արեան | ԱՆՁՐԵՒ ՆՈՅԵՄԲԵՐԻ

Տանջուած անձրեւ Նոյեմբերի,
Ե՞րբ պիտի սրբես վէրքի վրայ գոյացած արցունքը
և վերադարձնես ինձ դէպ իմ ճանապարհ.
Անձրեւ բարի ու ռիթմիկ, ինկող անձրեւ նման Թավալքին,
որ կը հպուի Նախնեաց հողին…
Զի արմենիա հող Ա…
…………………………………………………….
Ես չեմ կարող…
………………………………………………………
Ես չեմ կարող յետայսու լռութեամբ նայիլ ու խածնել Վէրքին ցաւը…
Աղ
Ու կերկեր…
Սրբոց խորանին ու մուշկ ինչպէս,
Ցաւերէն յառնող մարմինն իմ ահա,
Ո՜հ, անձրևին վերջին հեռացողները
Կը դառնան թակուիլը ուշ լռութեան մէջ…
Բոլոր ընկերներս շարուած,
Ու ես կանգնած, հաղորդութեան մասնիկ տալու
Ես՝ անաղօթքս ու անսուրբս,
Մարմնէս կ’աճին թևեր ու կսրբեն դռան ճակատը.
Կը սրբեն զիս
Հոկտեմբերի դժգոհ սուլոցներէն…
Անձրևին հետ հաշուի նստելու և մաքրուելու… Անձրևին հետ
Կտոր մը սև հաց,
Շիշ մը գինի,
Հին բանաստեղծներուն վէրքին համար,
Իբրև մասունք ու մատեան աղօթքի.
Սա հեթանոս պահերուն,
Իբրև վերադարձ մեծ ճանապարհներէն…
Ամբողջ գոյութեան մը շաղկապը ուղեղիս Մասնատուփին մէջ
Ու ճինյըս մկնիկին աչքերուն շըխկոցը…
Հէ՜յ գիտի ֆեյսպուքեան ընկերութիւն.
Դեռ չտեսանք կենացը,
Դեռ չտեսանք մերկությունը
գինիի տակառներուն վրայէն քալող Էգերուն,
Բայց կիսաքանդ դէմքեր ու կարմիր մորուքներ ֆըշշշշշշշշշշշշդ
սանկ օդանաւի պես կը սուրան…
Վահան Թամարեանի խենթությունը ո՞ւր մնաց,
Ո՞ւր մնաց կիրակնօրեայ աղօթքը իմ հեթանոս Եղբա՛յր
Ու հարկ մեծաց մեղաւորաց,
Ո՞ւր մնաց գրաբարեայ կարկանդակը,
Ո՞ւր մնացին սաղմոսներուն մարմնէն հոսող խունկը…
Շատ է այս վերադարձը ինծի,
Թանկ է այս վերադարձը ինծի,
Վերադարձ՝ գրաբարեայ մանկութեան,
Ուր Պուրճ Համուտի սրտէն ծորող
Մեր պատմությունները աղօտ
կը մտաբերեմ մայթին մերկացած խոնաւասէրներուն հետ…
Թագաւոր ու մանուկ, որ ձեռաց խաչով կը մկրտես Առնո
Բաբաջանեանի երկարող քիթէն դուրս վազող խազը մեղաւոր…
Ու տաքդեղ Կապոյտ քսուկ,
որ կը փատուիս ուսերուս՝ մարելու համար
հայ-թուրքական, թուրք-հայկական ինչ-որ անօրինակ
վկայությիւն մը,
որուն դեռ վարժ չէ մարմինս…
Ինչպե՞ս մարել արցունքին հրդեհը
Ու լուսոյ մելանով գրել պատերուն վրայ
Առանց ֆոթոշափի հնարներուն, առանց ոչնչի…
Գիտեմ, մեր մէջ կը բնակին հին ցաւոտ կայաններ…
Որ գիտեն պոռալ,
Երբ նոյեմբերի անձրևէն ուրախացած երկիրը
տաք կը խլրտայ մեր ոտքերուն տակ:
Ու խխունջի փոխարէն արցունքէ մորուքաւորներ,
Լուսէ վերարկուներ հագած, կուգան ճամբան եզերելու…
Արթուն պոեզիայի պահն է ասիկա…
Արթուն ու վէրքին դէմ դնող հասարակած կարմիր գիծին
երկարութեամբ…
Ռեհի գիծին երկարութեամբ…
Երբ արևածագին բոլոր շնչաւորները կը նային դէպի վեր…
Կը նային դէպի խորունկը…
Կը նային հողի խորունկներուն մէջ թաղուած
յիշողութեան կարասներուն…
Հոն է,
Այն է պահը մեծ երանութեան,
Անձրեւէն ետք սորվիլ ու մաքրել հոգին հողէ կտաւներով…
Որ քնանաս երկա՜ր հողը գրկելու…
Բոլոր երակները կը ցցուին դէպի վեր…
Եւ կը խայտեայ երկիրը գրկելու մեզ
Ու առաջին շողքերը արեւու:
Այս ամէնը… կարիք չկա լուսանկարներու…
Աշխարհը պիտի ծիծաղի ցաւին համար…
Պիտի խնդայ ցաւին համար.
Պատճառը մենք ենք…
Վեր առէ՛ք ձեր ձեռքերը…
Ու մատները բլթակներուն…
Ահա սպիտակ ձիաւորը կ’անցնի
Ու հիկտեմբերի արցունքը կը քարանայ
յանժամ…
Դադարեցուցէ՛ք աղօթքը.
Մինչև ե՞րբ պիտի չհաւատանք մեր երակին:
Աղօթքի դարերը պրծան,
Աշխարհ մէջքով տուած կը սուրայ,
Իսկ մենք դեռ նոյեմբերի անձրեւներուն տակ
Խխունջ կը հաւաքենք,
Կը սպասենք, որ մաքրուի մեր հոգին…
Բայց ի՞նչէն մաքրել զայն:
Մեր գիրն է ատիկա՝
Ճակտի գիր,
Մեծ մօրս ճակտին խորշոմած ու սուրբ,
Անզուսպ
Իմ հայհոյանքներու դիմաց ու կողքէս քայլող իբրև պահապան…
Իբրև պահապան:
Մեր գիրն է ատիկա՝
Ճակտի գիր:
…Մտէ՛ք ներս Նոյեմբերի անձրեւէն,
Մտէ՛ք ներս: