ֆրանսերենից թարգմանեց Հռիփսիմե Դայանը
(հատված 1900 թ. մարտի 29-ին Բրյուսելում կայացած «Անկախ էսթետներ» արվեստագետների միության համաժողովից)
Նվիրվում է Մորիս Դենիին
Հարցը հետևյալն է` մինչև ո՞ւր կհասնի առաջընթացը: Կարելի է ասել (և դա գրեթե տերմինաբանություն է), որ գիտության սահմանները միշտ ետ են մղվում` անգամ իր առաջընթացի իմաստով: Արվեստում հարցն այլ կերպ է դրված: Այս դեպքում առաջընթաց ասվածը հանդես է գալիս իր ողջ իմաստով, և ինչպես վերջերս գրում էր Էնգրը[1]` չեն կարող սառնարյուն ասել և լսել, որ «ներկայիս սերունդը բավականություն է ստանում` նայելով այն ահռելի առաջընթացին, որ նկարչությունն ունեցավ Վերածննդից մինչ մեր օրերը»: Հարցն այսքանով չի սահմանափակվում. մինչև ո՞ւր կհասնի նկարչությունը, երաժշտությունը, գրականությունը: Սակայն անհեթեթություն է մտածել, թե ուր կհասնեն, և պարզապես քաջություն է պետք ունենալ դրան պատասխանելու համար:
Վերջին մեկնաբանություններ