Գրական կամուրջ

Խենթորեն սիրել

Որպեսզի տիեզերքը
դուրս չգա
հավասարակշռությունից,
և գետակի
հորդաբուխ ողջույնները
նրան ընկալվեն…

Իտալերենից թարգմանեց Գառնիկ Մելքոնյանը

Երբ հեռվից լսվեց խռովության առաջին խառնիճաղանջ աղմուկը, Դոն Ֆիլիպո Կասաուրան հանկարծ բացեց կոպերը, որ սովորաբար ծանրանում էին աչքերի վրա, որոնք կուլ էին գնում, ինչպես քամոտ ծովերի վրայով սավառնող օդաչուներինը:
-Լսեցի՞ր,-հարցրեց նա Մացագրոնյային, որը կանգնած էր նրա մոտ:

Թարգմանեց՝ Էդուարդ Հախվերդյանը
Կիսավեր պատի դատարկ լուսամուտի շրջանակը հորանջեց։ Մայր մտնող արևը մի բուռ կարմիր ու կապույտ գույն էր շաղ տվել նրա վրա։ Վեր խոյացած ծխնելույզների մնացորդների արանքից փայլատակում էր փոշե ամպը, իսկ դաշտը ավերակույտերի տակ կիսանինջ վիճակում էր։ Տղան փակել էր աչքերը։ Հանկարծ զգաց՝ ինչ-որ ստվեր ընկել է գլխին, և շրջապատը միանգամից ավելի է գորշացել։ Հասկացավ, ինչ-որ մեկը անաղմուկ եկել ու կանգնել է դիմացը։ «Վերջ, բռնվեցի»,- մտածեց տղան, սակայն երբ աչքի տակով նայեց և կիսամաշ տաբատի մեջ նկատեց ինչ-որ ոտքեր, որոնք այնքան կոր էին, որ դրանց արանքից հնարավոր էր մյուս կողմը տեսնել, համարձակվեց ու նայեց իր դիմացը կանգնած մարդու դեմքին։

Իսպաներենից թարգմանեց Անի Վարդազարյանը

Արդեն պատրաստ էի խելագարվելու, երբ որոշում կայացրի բժշկի մոտ գնալ: Երեք տարի շարունակ, անընդմեջ, պատմություններ էի հորինում: Բժիշկը շատ սիրալիր թվաց:
-Ինչո՞վ կարող եմ ձեզ օգնել,- հարցրեց նա:
— Գիտեք, բժիշկ, արդեն մոտ երեք թե չորս տարի է, ամբողջ օրը պատմություններ հորինելուց բացի ուրիշ բան չեմ անում:

Այն, որ ժամացույցը ետ էր ընկնում, ես գիտեի ի սկզբանե, բայց երբ առաջին անգամ այն ձեռքս առա, որոշեցի չմտածել այդ մասին, նամանավանդ, որ ժամացույցը թանկ էր ինձ համար. այն հորիցս ինձ մնացած միակ հիշողությունն էր:
Սկզբում ամեն ինչ այնքան էլ մտահոգիչ չէր. ժամացույցը օգնում էր ինձ կողմնորոշվել ժամանակի մեջ ու չնայած օրվա մեջ մեկ երկու րոպե ետ էր ընկնում, այնքան էլ ինձ դա չէր հուզում, ես երիտասարդ էի և կյանքն ինձ հավերժ էր թվում, իսկ ժամանակը` հորինված ավելորդություն:

Իսթանպուլահայ բանաստեղծուհի Լեռնա Գարագիւթիւքի երախայրիքը՝ «ԵՐԹԱՍ ԲԱՐՈՎ» լոյս տեսաւ Իսթանպուլ, 2017-ին, Մաթ տպարանէն, ՀԱՅԵՐԷՆ ՄԱՏՆԵԱՇԱՐի իբրեւ առաջին հատորը (թիւ 1), որմէ ստորեւ կը ներկայացնենք փունջ մը քերթուածներ։

Այսօր, օրվա այս ժամին ամառ է՝ աշխարհի ամենասիրուն լուսաբացով. այդ օրն ուրիշ արև էր ծագել, վերջին արևը: Խելառ արագությամբ հեծանիվ քշելը լավ է, երբ էլ կորցնելու բան չունես, բացի վերջին օրիցդ: Շունս շնչակտուր վազում էր ետևիցս ու ես հասկացա, որ ինձ կարոտելու է: Ես արդեն կարոտել էի նրան…

Ավարտել է Գորիսի Ակսել Բալունցի անվան դպրոց-վարժարանը: 2001-06-ին սովորել է Գորիսի պետական համալսարանի բանասիրության ֆակուլտետում: Բանասիրական կրթությունը շարունակել է Երևանի պետական համալսարանում (2008-10): Աշխատել է Գորիսի «Լաստ» հեռուստատեսությունում` որպես հեռուստալրագրող, Գուսան Աշոտի անվան մշակույթի տանը` …

Ես հավատում եմ
քո տաք շուրթերի
կորագծերի
բոլոր ձևերին
և ծխախոտիդ
թեթև ամպերին

Նոբելյան բանախոսություն

Երգի Հայը խելագարվեց,
որովհետև ուղեղ չուներ.
Աստված ի՛նքն էր ուղեղի տեղ։

Գրական Կամուրջի խմբագրությունը ջերմորեն շնորհավորում է բոլոր այցելուների, ընթերցողների ու հեղինակների Ամանորը: Թող 2022-ը լինի խաղաղության, առողջ կյանքի ու ձեռքբերումների տարի:  

Տե՛ր Աստված, երբ կապույտ է երկինքը, դա նշանակում է, որ դու լավ տրամադրության մե՞ջ ես:
Նադյա, 3-րդ դաս:
Մարդիկ այնքան շատ են տառապում երկրի վրա. մի՞ թե քո դժոխքում ավելի վատ է:
Ռադիկ, 4-րդ դաս:
Ինչու՞ են մարդիկ ամուսնանում, եթե բոլորս քույրեր ու եղբայրներ ենք:
Սանդրա.4-րդ դաս:
Ես հասկացա, որ Դու ամենագլխավորն ես երկրի վրա, թեև ապրում ես երկնքում: Իսկ Քեզ չե՞ն վերընտրելու:
Սենյա, 1-ին դաս:

Ես ծնվել եմ 1992 ին: Դպրոցում ակտիվիստ էի, մի քիչ շատախոսիկ, անարդարությունները տանել չկարողացող: 2009 թվականին հայտնվեցի ԵՊՀ հայ բանասիրության ֆակուլտետում, սովորում եմ երրորդ կուրսում: Համալսարանում դարձյալ ակտիվ գործունեության մեջ եմ. 2010 թ. ընդգրկվել եմ …

— Այստեղ աղմուկը շատ է,- անվերջ բողոքում էր ընկերս:
Հոգնել էի բողոքներից: «Ա՞յս էր մեր ընկերությունը»,- մտածում էի նորից ու նորից, երբ վերսկսում էր նույնը: Վերջին անգամ չդիմացա.
— Ոչ մի աղմուկ էլ չկա,- մի պահ նայելով աչքերին, ապա` ինձ` նրա թիկունքից նայող հայելուն, առարկեցի,- քեզ թվում է:
Լռեց` խոսքը բերանում: Շրջվեց, նայեց հայելուն: Հետո` ինձ: Շրջվեց:

1. “ոչինչ չկա Կարսում” սա է ինձ հետաքրքրում
դուք ասացիք “ոչի՞նչ”, “ոչնչի” մասի՞ն է խոսքը
(ես չեմ կարդացել Վարպետ Էկհարտի* երկերը բայց գիտեմ, որ նա ասել է թե դատարկության մեջ է Աստված)
ու այդ դատարկության համար պիտի տարուբերվե՞մ
ավելի քան երեսուն ժամ
Անատոլիայի լեռների միջև

Ընկավ մեկի ոտքի տակ,
Կոտրեց մյուսի գլուխը,
Երրորդի ականջը,
Հայհոյեց չորրորդին,
Հինգերորդին լքեց,
Վեցին ապտակեց,
Յոթը էլ չեղավ.
Կոտրեցին.

Ֆրանսերենից թարգմանեց Գառնիկ Մելքոնյանը

Այն ժա­մա­նա­կից ի վեր, երբ մար­դը կա­րո­ղա­ցավ նվա­ճել տա­րա­ծու­թյու­նը իր մե­քե­նա­նե­րի շնոր­հիվ, դի­տար­կել կյան­քի ու վե­րար­տադ­րու­թյան երևույթ­նե­րը շնոր­հիվ ան­սահ­մա­նո­րեն փոք­րի հե­տա­զոտ­ման, բա­ցատ­րել պատ­մա­կան ժա­մա­նա­կի զար­գա­ցումն ու փոր­ձել իր ձեռ­քը վերց­նել դրա տնօ­րի­նու­թյու­նը շնոր­հիվ քա­ղա­քատն­տե­սու­թյան ու ըն­կե­րա­բա­նո­թյան զար­գաց­ման, մար­դը հա­ճույ­քով պն­դում է, որ Աստ­ված դար­ձել է մի անօ­գուտ կան­խա­վար­կած, որի կա­րիքը “հա­սուն մարդն”, իբր, այլևս չու­նի:

Վերջին անգամ ստուգեց իրեն հայելու մեջ, շտկեց ականջի տակից դուրս պրծած մազերն ու նայեց թևի ժամացույցին. դեռ ժամանակ կար: Մեկ ժամից պիտի մասնակցեր արտերկրից եկած մի գրողի մեծարման երեկոյին, ուր ներկա էր լինելու նաև իր սիրելի բանաստեղծը: Մեկ ժամից, սակայն ինքն արդեն կազմ ու պատրաստ է. որքա՜ն անհամբերությամբ ու անձկությամբ էր սպասել այսօրվան: Մոտեցավ գրասեղանին, նորից բացեց գիրքը, կարդաց մի քանի էջ ու թեթև ներկած շուրթերը հպեց բանաստեղծի լուսանկարին: Մտաբերեց իր ապրումները, որ ծնվել էին գրքի հափշտակված ընթերցումից: Բանաստեղծն այնպես էր տակնուվրա արել իր հոգին, որ յուրաքանչյուր բանաստեղծություն կարդալուց հետո ահագնանում էր պաշտամունքի հասնող սերը տարիքն առած բանաստեղծի հանդեպ: Բանաստեղծին մոտիկից տեսնելու ցանկությունը, հետզհետէ ուժգնանալով, դարձել էր երազանք:

Ես բազմաթիվ ծրագրեր ունեմ կապված հաջորդ գարնան հետ:
Երբեմն նրանք ինձ չափազանց փոքր ու անօգնական են թվում, ու կարծես բոլորովին էլ իմը չլինեն, բայց դա ինձ չի անհանգստացնում:
Պարզապես իմ տարիքում մարդիկ ամեն ինչին նայում են ճիշտ այնպես, ինչպես ծնողներն իրենց մեծացող երեխաներին են նայում:
Իսկ մյուս կողմից, միգուցէ բարին էլ դա է, որ նրանք փոքրիկ են այդքան ու ոչ մի կերպ չեն կապվում աշխարհը տակնուվրա անող մեծ ճգնաժամերի, բնության արհավիրքների, պատերազմների ու խաղաղության դաշնագրերի հետ:
Իսկ հաջորդ գարունը օր-օրի մոտենում է: