Շանթ Բաղրամեան | Փիլիսոփան ու շագանակագոյն աղջիկը

Հանդարտ գոյներով պատած երջանկութիւնը կամաց-կամաց իր տեղը տալիս էր ժանտախտային դեղինի: Փիլիսոփան հիւանդացել էր… Տարիների ցաւը երկաթափոշու պէս մոխրագոյնով էր ներկել նրա հոգին, իսկ հիմա անձրևի ներքոյ վազում էր ձերբազատւելու կաշկանդող սահմաններից:

Անձրև…
Մարդիկ խուճապահար վազում էին ապաստան որոնելով այստեղ ու այնտեղ. սև անձրևոց կրողների թիւը սակաւ էր, քանզի գարնանային անձրևը անսպասելիօրէն էր սկսել. բայց շականակագոյն աղջիկը չէր շտապում … Քիչ առաջ, նա իմացել էր փիլիսոփայի մահւան մասին:
Չգիտէր, թէ ի՞նչ պիտի զգար ու ի՞նչ պիտի անէր: Երէկ երեկոյեան փիլիսոփան խնդրել էր նրան հանդիպել իր ամենասիրած գրավաճառատնում , իսկ նա ասել էր, թէ չի կարող. փիլիսոփան պատասխանել էր,- ինչպէս քեզ յարմար է, լաւ մնա’,- և հեռախօսը սկսել էր սուլել:
Խաւար…
Նստած մոխրագոյն բազմոցի խորքում, ինքնակենսագրութեամբ էր զբաղւած, յոգնած էր անցած տարիների տքնանքից. մտածեց՝ մի վերջին անգամ հեռախօսի այն աղջկան, որը մէկ տասնամեակ շարունակ դառել էր իր ամենաթաքուն զգացմունքների ճահիճը :Մի գուցէ, դրանով մի նոր էջ բացւի իր կեանքում…
Արև…
Գերեզմանատուն: Մահւան թափօրը մօտենում է իր վերջին կայարանին, միայն մի քանի տասնեակ մարդիկ են եկել փիլիսոփայի յուղարկաւորութեանը. իսկ նա վաղուց ճանաչում էր շատերին՝ դէմքեր, որոնց առիթ էր ունեցել հանդիպելու իր կիսատ-պռատ հանդիպումների ընթացքին. մի քանի բանաստեղծ , մի երկու երեք գիտնական, հասարակական գործիչներ ու ընկերներ: Մի կողմում, մի քանի սև կոստիւմաւոր երիտասարդներ խօսում էին փիլիսոփայի վերջին հրատարակւած գրքի մասին, որի խորագիրն էր՝ «Մարդն ու սահմանները »:
Սև տուփն իջաւ այնտեղ, ուր պիտի իջնէր. երկու կաթիլ մարգարտաշող արցունք սահեց շականակագոյն վարսեր ունեցող աղջկայ այտերին…
Արշալոյս…
Գրավաճառատնում կանգնած է հանդարտ նորատիպ գրքերի բաժնում. սպիտակ շապիկով գիրք կայ ձեոքում, խորագիրը՝ «Մարդն ու սահմանները»: Յանկարծ երկու նուրբ ճերմակ ձեռքեր ետևից ծածկում են փիլիսոփայի աչքերը , մի ծանօթ խենթացուցիչ բուրմունք է ողողում նրա էութիւնը ու մի շշուկ՝ ականջի մէջ. -Ես եմ, շականակագոյնդ , խոստացիր, որ բոլոր գրքերդ կայրես յանուն ինձ, կայրես, չէ՞…
Փողոցը դատարկութիւն է ապրում, ոչ ոք չկայ, փողոցի ծայրում նշմարւում է մի մեռելակառք, մի սև դատարկ տուփ ու մի քանի երիտասարդներ, որ ուզում են տեղափոխել տուփը: -Ինչքա՜ն փոքր է , ինչքա՜ն հասարակ. մարդ են դնելու մէջը վերջապէս, — խորհում է փիլիսոփան. ուզում է ցաւակցութիւն յայտնել երիտասարդներին : Չի ասում, չգիտի` ինչու: Նա հիւանդ է:
Անձրև…
Հրշէջների մի ստւար խումբ սրընթաց մօտենում է կամուրջին. կամուրջին կից մի բնակարան վառւում է կրակի բոցերի մէջ: Նրանք չեն հասցնում մարել հրդեհը ժամանակին՝ կրակն արդէն լափել է ամէն ինչ:
Շուտով կրակը մարում է վերջին անգամ համբուրւելով ջրի շիթերի հետ. գրքերի հարիւրաւոր մոխրացած դիեր են թափւած ամենուրէք:
Խաւար…
Հեռախօսազանգը ազդարարում է ընդմիջում, աղջիկը վրձինը ցած է դնում, մօտենում է հեռախօսին : -Բարև, -Բարև: Փիլիսոփան է: -…-Չեմ կարող,- պատասխանում է առանց երկար մտածելու:
Մի տասնամեակ այդպէս է վարւել, ինքն էլ չգիտի, թէ՝ ինչու, ի՞նչ է անցնում-դառնում իր մէջ. երևի թէ՝ վախ, բայց աւելի շուտ՝ սահման, որից չի ուզում անցնել այն կողմ… նոյն պահին յիշում է «Մարդն ու սահմանները», այն գիրքը, որը փիլիսոփան մակագրել էր՝ «իմ անփոխարինելի շականակագոյնին » տողերով:
-Լաւ մնա’,- հեռախօսը սուլում է. աղջիկը մօտենում է անաւարտ պաստառին…
Արև…
Գերեզմանատուն. սև կոստիւմաւոր երիտասարդները քննարկում են մահւան մանրամասները. շականակագոյն աղջիկը կանգնած միայնակ՝ լուռ լսում է ականջի ծայրով. — Մարդը վառւել է գրքերի հետ միասին՝ նա, ով իր ողջ կեանքն ապրել էր գրքերով, գրքերի հետ էլ մոխիր դարձաւ…
Արշալոյս…
Ցօղերի կաթիլներով մկրտւած վազում են մի մարդ ու մի աղջիկ. նրանց վազքն ու բարձրաձայն խօսակցութիւնը յիշեցնում է՝ խելագարների: Ճաճանչափայլ շողերին ընդառաջ՝ լսւում է մարդու կերկերուն ձայնը. — Կրակի բոցերին յանձնեցի բոլոր գրքերս… Աղջիկը ժպտում է, մազերը հուրհրատում են արշալոյսի երանգներով, բայց, այնուամենայնիւ, նշմարւում է նրանց իրական գոյնը՝ շականակագոյնը..

 

Թողնել պատասխան

Your email address will not be published.