Լոյս տեսաւ իսթանպուլահայ բանաստեղծուհի Լեռնա Գարագիւթիւքի բանաստեղծութեանց երկրորդ հատորը՝ «ԱՆ Է ՈՐ ԿԱՅ» (Իսթանպուլ, 2019), ՀԱՅԵՐԷՆ ՄԱՏԵՆԱՇԱՐի իբրեւ չորրորդ հատոր (թիւ 4), որմէ ստորեւ կը ներկայացնենք քերթուածներու փունջ մը։Հատորը ամբողջութեամբ կարելի է կարդալ ՀԱՅԵՐԷՆ BLOGի վրայ, ուր առաջին անգամ լոյս տեսած են քերթուածները:

«Տարբերութիւնները անվախօրէն ապրիլ». ասիկա ֆէմինիստ քննադատութեան նուաճումներէն մէկն է, զոր բնականօրէն կը կիրարկեն Շանթի հերոսուհիները։
Ունեցա՞ծ ենք ֆէմինիստական շարժում, մասնաւորապէս մեր գրականութեան մէջ։
Գրականութեան պատմութիւնը մեզի կը բերէ, որպէս առաջին շշունջ, Սրբուհի Տիւսաբը, իր «Մայտա»ն եւ անոր շուրջ ծաւալած բանավէճը, որ գլխաւոր հակադարձող որպէս ունեցած է Գրիգոր Զօհրապն ու Յակոբ Պարոնեանը։

Մի օր կճչամ, ինչ էր ուզածս, որն էր գտածս,
Ինքնոգոր մտքիս տքնանքը,
Տառապանքն ու սերը թղթին հանձնելը,
Անպարուրելի սիրուց լցվելը,
Ամեն փոփոխվող պտտախաղին կյանք վերագրելը,
Մենության գրկի հայելադարձում պատրանք փնտրելը,
Երբ սնախոսները ցայգամկան պես ծվծվում էին խղճի քարանձավներում…

Արձակագիր Խորեն Արամունի Քեշիշյանը ծնվել է Իրանում 1948 թվին: Թեհրանում միջնակարգն ավարտելուց հետո մեկնել է Իսֆահան և ընդունվել տեղի համալսարանի հայագիտական բաժին: Երկու տարի անց՝ 1969 թվին, ընտանiքով հայրենադարձվել է: 1975-ին, ավարտել է Երևանի պետական …

Ծնած է Պէյրութ, 1959 -ին: Յաճախած է Շամլեան-Թաթիկեան, ապա Պէյրութի Հայ Աւետարանական Բարձրագոյն վարժարանները: 1984 թ. աւարտել է Երևանի Պետական Համալսարանի բանասիրական բաժինը, որմէ ետք մուտք գործած է Զարթօնքի խմբագրական կազմին մէջ, ուր մնացած է …

Ամեն անգամ Հայաստան ճամբորդելիս, երբ ինքնաթիռի ուղեկցորդուհին ինձ է մեկնում Հայաստանի Հանրապետութեան անցագրային հարցաթերթիկը, դա մերժում եմ գլխի թեթև շարժումով և անսքօղ հպարտութեամբ. ինձ հարկաւոր չէ, ես հայկական անձնագիր ունեմ: Իսկ Զւարթնոցում վերից եմ նայում մուծումներ կատարելու և անցագիր (վիզա) ապահովելու համար հերթի կանգնած ուղևորներին…

ՉԽԵՆԹԱՑՈՂ ՊԱՏՄՈՒԹԻՒՆ

Կոխելէն առաջ աչք մը ըրաւ ժպտերես,

սիրտս խայտաց

մտածելով

որ ինքն է զիս ճզմողը.

յետոյ

կօշիկին սուր ծայրովը

սիկարէթի պէս ծխուած

մխացող շունչս յանգեցուց

ցամաք, տափակ, պարպուած

բայց մանաւանդ՝ անիմաստ.

ե՞րբ յուսացի,

ե՞րբ ապրեցայ,

ե՞րբ երազին փարեցայ…

Դուրս ելայ տունէս
եւ ալ երբեք երբեք
չվերադարձայ
եւ մինակ էի
երկինքը գրկեց զիս
երկիրը օրօրեց

Պարսկերենից թարգմանեց Էդուարդ Հախվերդյանը

Աղջիկը հանեց կանաչ հողաթափերը, որպեսզի վեր բարձրանա գորգապատ սանդուղքներով: Տղամարդը նայեց աղջկա սև, ճաքճքած կրունկներին:
Երբ սենյակ մտան, աղջիկը ծանր ու փափլիկ մարմինը գցեց կարպետի վրա: Տղամարդը փականով կողպեց դուռը: Մոտեցավ լուսամուտին և դուրս չնայելով արագորեն քաշեց վարագույրները: Շրջվեց դեպի աղջիկը և հարցրեց.
— Ի՞նչ կխմես:

Ի՜նչ ազնվածին, ի՜նչ աստվածահաճո, ի՜նչ գեղեցիկ հարց է՝ «Բաս քո սրտի դավթարումն էլ վունչինչ չկա գրա՞ծ»: Ինչ էլ հնաբույր է, ինչ էլ հեռուներից է հնչում՝ պիտի որ չհասներ մեր ծանրացած ականջներին: Բայց տես՝ հասնում է, և մեր պատասխանն էլ դարձյալ հարց է՝ «Սրտի դավթարը վու՞րն է»:

Նստել ես
Վերանայում ես գծերը վերնաշապիկիս
Որ կողմից էլ գնում հասնում ես ինձ
Նստել եմ
Կողքդ չէ
Դիմացդ
Չեմ նայում քեզ:

Մաս-0 (շարունակությունը իրեն նախորդող երկու հղումներում)
Անկողնումս պառկած խաղ էի անում արևի հետ: Մեկ՝ աչքս թաքցնում էի վերմակի տակ, մեկ` հանում: Ձանձրացա պահկվոցիկ խաղալուց: Խոր հոգոց հանելով պառկեցի մեջքիս և սավանը քաշեցի վրաս: Արևը այնտեղ էլ էր թափանցում, փոքր երեխայի պես կարծես չէր ձանձրանում նույն խաղից և ստիպում էր՝ շարունակեմ այդ խաղը. նույնիսկ մի փոքր ջղայնացա, որն առաջացրեց հոնքերի կուտակում: Գնա՞մ վազելու: Արդեն երեք ու կես տարի է՝ որոշել եմ առավոտյան գնալ վազելու:

Թարգմանիչ, գրականագետ: Ծնվել է 1962 թ.Գյումրիում: 1985 թ.ավարտել է Երևանի Պետական Համալսարանի ռոմանա-գերմանական բաժինը: Նրա թարգմանությամբ լույս են տեսել իտալագիր ու ֆրանսագիր հեղինակների (Մորավիա, Ռոդենբախ, Միշո, Միրբո, Պիրանդելլո և այլն) գործերը: Շուտով լույս է տեսնելու …

Ափերիս մեջ
Կրա՜կ եմ բերում, սեր իմ,
քե’զ համար:
Ուր էլ որ լինես՝
Հարևան տանը
Կամ անծիր երկրի
մի մութ անկյունում…

Ջոնը, նստած ճոճաթոռին, հայացքը կտրեց հեռուստացույցից, վհատ նայեց շուրջը և ապա՝ պատից կախված ժամացույցին: «Ուշացան»,-մտածեց սրտնեղված:

Տունը խնամքի կարիք ուներ. Ալիսի անսպասելի մահից ամիսներ անց, թեև ինքը ոչնչի ձեռք չէր տվել ու ամեն բան մնացել էր նույնությամբ, բայց վաղուց չկար տան նախկին առինքնող մթնոլորտը:

Մի քանի օր առաջ ընկերներից մեկը բազմանշանակ ժպտալով՝ ասաց.

-Երանի՜ քեզ, մենակ ես, փող ունես, կարող ես կյանքդ վայելել ուզածիդ պես:

Ինքը միայն դժգոհ ձեռքը թափ տվեց: Ի՞նչ ասեր, ինչպե՞ս բացատրեր հոգում առաջացած բացը: Ժուժկալ մեկը չէր, բայց  թե ինչու էր այսքան անտարբեր դարձել հաճույքների ու կանանց հանդեպ, պարզապես չգիտեր և չէր ուզում խորանալ պատճառների մեջ…  Հիշեց, որ համացանցում կարդացել էր մի գրառում այն մասին, թե կինը տղամարդուց  ակնկալում է հավատարմություն, մեղմ վերաբերմունք, ուշադրություն, ծաղիկներ, զարդեր և… թվարկված էին տասնյակ այլ պահանջներ, իսկ տղամարդը կնոջից ցանկանում է միայն մեկ բան՝ մնալ մենակ: Հիմա իրականացել էր տղամարդկային այդ «միակ» ցանկությունը, բայց հակառակն էր ստացվել:

Իմ հորինած երկինքներում
Ամպն արձակեց հուսո զրնգուն մի ճիչ,
Եվ օդը լաց եղավ երջանկությունից…
Օդը պարզ եղավ, եվ արեվի միջից
Մի լուսե թարթիչ շոյեց երազը իմ`
Ու ծիածան եղավ.

Արարատի գագաթ երազել եմ բարձրանալ վաղուց: Չեմ հիշում՝ երբ է արմատավորվել այդ երազանքը: Երկար ժամանակ այն ինձ համար պարզապես մեկն էր բազմաթիվ մտքերից, որոնք կրկնում-մտածում է մարդ, բայց իրականացնելու ուղղությամբ ոչինչ չի անում, որովհետև չափազանց «բարձր» է թվում հասնելու համար:

Ուսանող էի. մեր, այսինքն՝ ԵՊՀ ռադիոֆիզիկայի ֆակուլտետի դասախոսներից մի քանիսը բարձրացան Արարատ, վերադարձան, պատմեցին: Առաջին անգամ տեսա և լսեցի Արարատից իջած մարդու:  Եթե նրանք կարողացել են, ես էլ կկարողանամ. այդ պահից Արարատ բարձրանալը դարձավ հնարավոր ճանապարհ, չնայած մնաց հեռավոր ու անհասանելի:

Նա գիտեր Կապույտ ճնճղուկների արահետի տեղն այնպես, ինչպես մեզանից յուրաքանչյուրը: Ինչպես բոլորս` նա մտածում էր, որ մի օր կգնա այնտեղ, երբ բոլոր գործերն ավարտի:
Մարդը գտնվում էր ճանապարհի կեսին: Ու, թեպետ` ենթադրաբար, ոչ ոք չգիտեր, թե ոնց էր նա մտածում, սակայն հավանականությունների տեսությունների համաձայն` հենց այդպես էլ մտածում էր:
Նման մարդիկ, սովորաբար, նիհար ու բարձրահասակ են լինում` անհետաքրքիր դիմագծերով ու անհասկանալի արժեհամակարգով: Նման մարդկանց մտահայելուց, սովորաբար, որևէ հետաքրքիր կերպար կամ միտք չեմ կարողանում երկնել:

Երաժիշտ, մանկավարժ, լրագրող, բանաստեղծ, արձակագիր Երևանի թեթև արդյունաբերության պետական քոլեջ-տնօրենի օգնական, գեղարվեստական ղեկավար: armsport.am կայք միջազգային լուրերի թարգմանիչ, թողարկող-սրբագրիչ, պատասխանատու խմբագիր: Հայաստանի Գրողների Միության Գեղարքունիքի մարզային կառույցի անդամ: Արա Ռուդիկի Ալոյանը ծնվել է 1981 թվականի …