Category: Արձակ

Ձմեռը ուշացաւ այդ տարի: Բայց երբ եկաւ, եկաւ բո՛ւռն թափով: Շեղբի պէս սուր հովին հետ ցուրտը յանկարծ իջաւ դէմի լեռներէն: Ձիւնը նստաւ մէկ անգամէն, թանձր ու փափուկ եւ ծածկեց տուն ու այգի, արտ ու ճամբայ:
Մարգար Ամմոյին ալ գլխուն ամբողջովին նստաւ ձիւնը, այն միւս տեսակի ձիւնը, որ ետ երթալ չի գիտեր: Ան արդէն սկսեր էր գալ տարիներ առաջ, տոտիկ-տոտիկ, գաղտագողի քայլերով: Սպիտակը յայտնուեր էր նախ քունքերուն վրայ, ապա, տարիներ տեւող ուղեւորութեամբ մագլցեր էր վեր: Իսկ այդ տարի, տեղացող առաջին ձիւներուն հետ, ան հասեր էր իր ուղեւորութեան լրումին:

Կարդալ ավելին

Այգու երկաթե դարպասները վաղուց արդեն փակել էին անցուդարձը: Հաստաշուրթ մի կողպեք վերջակետ էր դրել ամեն ինչին:
-Հեռու՛ մնա, -կարճ կապում էր նա, եթե մեկնումեկն այնուամենայնիվ մի թաքուն հույսով մոտենում էր ճաղերին:
-Հեռու մնա, -ու ամեն անգամվա հետ նրա մռութն ավելի էր կախվում, իջնում, հասնում էր ծնկներին:
Ներսում լռություն էր տիրում:

Կարդալ ավելին

Հաճախ էի լալիս օրորոցում։ Առաջվա պես ամեն վարկյան կողքիս նստող և ինձ օրորող չկար։ Անհանգիստ պապը անըդհատ դուրս ու ներս էր քայլում։ Մայրս մենակ էր գործերը՝ շատ, չեր հասցնում։ Քայլել չկարողացող տատս ողջ օրը նստաց գուլպա էր գործում.«Տղերքը կմրսեն, դեմը ձմեռ ա, ուղարկեք թող հագնեն»։

Կարդալ ավելին

Երբ Բիլը գիտակցեց, որ փակվել է մռայլ սենյակում, տագնապը համակեց նրան, ու սիրտը սկսեց այնքան արագ խփել, որ կարծես ուր որ է դուրս էր թռչելու հրազենի գնդակի պես: Հուսահատ դիպչում էր պատերին, շոշափում, հոտոտում էր պատերը. ոչ մի ելք չկար: Միակ ելքը ծանր ու համր երկաթե դուռն էր, որը պինդ փակված էր դրսից, ուստի կոտրել նրա համառ համրությունն ու ծանրությունը հնարավոր չէր:
Դրսում նա հաճախ էր իրեն մենակ զգացել, բայց փակված միայնությունը ավելի սարսափելի թվաց, քանի որ նրանից պատսպարվելու ոչ մի միջոց չկար:

Կարդալ ավելին

Հայ դատի արդարացիությունը ապացուցող եւս մի երկ, որը 2002 թվականին ամերիկյան ընթերցողի սեղանին դրեց Վիլյամ Սարոյանի ազգական, ծագումով բիթլիսցի, այժմ նյույորքաբնակ՝ Ադամ Բաղդասարյանը։ Սա հեղինակի առաջին վեպն է, որտեղ ներկայացնում է իր մորեղբոր՝ Վահան (Վահրիդջ) Քենդերյանի պատմությունը։ Վահան Քենդերյանից հուշ մնացած ժապավենից Ադամ Բաղդասարյանը քաղում է նրա կենսագրական փաստերին վերաբերող մանրամասներ, որոնց շուրջ էլ հյուսում է սրտառուչ նյութը ։

Կարդալ ավելին

Երևի խղճում էր ծեր մորաքրոջը: Ամեն օր նստեցնում էր լոգարանի աթոռին ու, թեկուզ խորշանքով, որ կարողանում էր թաքցնել շինծու ժպիտի դիմակի տակ, լվանում էր նրա մաշկի օրեցօր ավելացող կնճիռների արանքում չգիտես որտեղից հայտնվող սպիտակ ծեփի նմանվող ախտափոշին:
Մորաքույրը չէր մեռնում: Պարտապանի աչքերով նայում էր տղայական գրավչություն ունեցող, սակայն օր-օրի ավելի ջղաձիգ դարձող զարմուհու սեղմվող հոնքերին ու թաքուն արտասվում:
Ամենօրյա լոգանքները մեխանիկական ճշգրտությամբ շարունակվում էին:

Կարդալ ավելին

Կինը.-Աստվա՜ծ իմ, նա գնում է, հեռանում է ինձանից (լացում է):
Ուղեղը.- Դրական, ավելի դրական:
Կինը.- Ախր, ի՞նչ դրական. այս հիմարը հագուստներն է հավաքում…
Ուղեղը.-Մի՛ լացիր, ժպտա՛, խորիմաստ ժպտա և ձեռքերդ մի՛ պտտիր հողմաղացի նման:
Կինը.- Հիմարը ճամպրուկն է հավաքում. շնորքով տղամարդիկ գնալուց՝ միայն գուլպաներն ու ներքնազգեստն են վերցնում, իսկ սա հավաքում է եղած-չեղածը…
Ուղեղը.- Ժպտա՜:
Կինը.- Գուցե՞ վզովն ընկնեմ….
Ուղեղը.- Հիմարի՛կ
Կինը.- Գուցե ծնկի գամ իր առջև….

Կարդալ ավելին

Էդ գիշեր Մոնիկան տունտեղը, երկու անչափահաս երեխաներին, իրենից տասնվեց տարով մեծ բռնակալ ամուսնուն թողեց, փախավ կրքոտ Լուիսի մոտ և սեր արեց նրա հետ նախ խոտի դեզի վրա, հետո երկտեղանի, շքեղ մահճակալի վրա, ապա բաղնիքում` հոսող ջրի տակ: Խեղճ, ամոթխած, նամուսով հայ կանայք ո՜նց էին ուզում նրա տեղը լինել: Իսկ երբ Խորխեն բռնացրեց այդ աղավնյակներին կտուց-կտցի տված և իր ատրճանակն ուղղեց կիսամերկ Մոնիկայի և կիսահագնված Լուիսի կողմը, մեր հարևան Վարդուշը չոքեց Էրեբունի հիվանդանոցից մինչև Շենգավիթ քաշած լևի հոսանքով աշխատող հեռուստացույցի առաջ և ասաց. «Չկրակես, գեդինը դնեմ, էդ բանը չանես»:

Կարդալ ավելին

1. Ազատագրում
Առաջինը գիտեր, որ եթե իրեն ճեղքեն վերից վար, միջից լույս աշխարհ կգա երրորդը: Երրորդը կամ քնած էր, կամ արթուն: Երբ քնած էր լինում, առաջինը վերացնում էր նրա նախորդ արթնությունից մնացած հետքերը: Արթնանալով՝ երրորդը անդադար ճանկռտում ու բռնցքահարում էր, և առաջինը, չկարողանալով դիմադրել ներսից խեղդող երրորդին, անհարթ, խորդուբորդ պատերին էր քսում ճակատն ու կուրծքը՝ հուսալով, որ այդպիսով կխլացնի խորքից քայքայող քորի անտանելի աղմուկը:

Կարդալ ավելին

-Ձեր գոտին հանե՛ք,- քաղաքավարի, բայց չոր տոնով ասաց համազգեստավոր կին պաշտոնյան:
-Գուցե՞ կոշիկներս էլ հանեմ,- գոտին բացելով ատամների արանքից նետեց ընկերս ու արժանացավ պաշտոնյայի սաստող հայացքին:
Բացի հանքային ջրի փոքր շշից, որը վերցրել էինք դեղահաբեր ընդունելու համար, ուրիշ «վտանգավոր» կամ արգելված բան չունեինք: Պաշտոնյան գլխի շարժումով ցույց տալով քիչ հեռու դրված տակառաձև մի աման՝ ասաց.
— Շիշը նետեք դրա մեջ կամ խմեք այստեղ:

Կարդալ ավելին