Կրակը դժվարին, երբ կը վառես գլանիկը
Անզօրութեան պահերուն
Տիեզերքի խենթ, հզօր ալիքներուն դիմաց
Եւ քաղաքին դիմաց,
Որ պատուած է դեղին մշուշով,
Հիմա քանի գրիչներ
Իրենց տառերը կզարդարեն թուղթի վրա:
Հիմա կրնաս առանց ձայնի ու աներկիւղ
Կաթուածահար ըլլալ,
Կամ յարութիւն առնել երկար ու հիւանդ գիշերներէն յետոյ
Նորից յիշեցնելու կարգով քու ականջիդ պիտի ըսեն,
Թէ ինչքան դժուար ես.
Ավարտ չունի յուլիսի տապը.
Քոյրդ կրնա քեզ պատառ մը հաց զլանալ,
Ցամաք մը հաց,
Հոգիի հաց ու դուն գլուխդ ծռելով՝
Հին փնտռունքներուն
Ու հին ձայներուն մէջ պիտի վերագտնես քու ձայնդ
Այդքան վաւերական ու անշառ ձայնդ.
Որովհետև
Յուլիսը պիտի նետէ քեզ «Սեֆիր»-ի խորագիրներուն մէջ.
Ամէն տեղ Ստրուկ ճերմակ մահ,
Ամէն տեղ Գաղթական ու որբ,
Ամէն տեղ Պատերազմի ահ:
Ես պատերազմի ընկերն եմ,
Ես պատերազմի գիրն եմ,
Ներողութիւն ըսելու եկայ
Դուռը բացէ՛ք.
Քաղաքները սուտ վկայարաններ են ճերմակ դագաղներուն առջև,
Ես Խնձորեսկ նստած թթի արաղ կը կոնծեմ.
Դիամցս պաստառին վրայ՝
Շիահ կամ նապաթիէ,
Պզտլիկ երեխաներ ճերմակ կը հագնին…
Հիմա ինչպես պատմեմ աշխարհին,
Որ ես բարանոյիք վիճակներու մէջ էի,
Երբ մահ էր,
Ամէն դի.
Ինչպէ՞ս պատմեմ մարդկանց,
Որ ով էր հրէշը և ով էր զոհը այդ ժամուն…
Չէր բաւէր կարծես Էմիլ Սիորանի վատ,
շատ վատ թարգմանութիւնը
Կամ Հրանտի ծանր մէկ էսսէն,
Ուր գրականութիւն ճերմակ աղավնիի պէս
Կը թևածէր,
Թերմակ մինակ աղավնի…
Ու մօրուքիս մէջ գիրի տաղաւարներ կը փաթռտէին,
Երբ երկուսով՝ ես ու կինս
«Հայաստանի Հանրապետութիւն» թերթի շէնքին,
Ամէնէն բարձր յարկը ելլանք.
Ամուր սեղմած եմ ձեռքը,
Ափին մէջ երեխաներուս կապոյտ հլունը կայ պահ դրուած…
Կը բարձրանանք…
Խմբագրին հետ պիվա խմելու…
………………………………………………….
Անտուն մահը զիս կհալածէր…
Տանդ դուռը գոցեր, գացեր ես կ’ըսեր…
Բայց մոմը կը մնար վառուած.
Մինակութեան հէրն անիծեցի,
Այլևս մինակ հացի չեմ նստիր, ըսի,
Կասկածներու շապիկը պատշգամբը նետեցի,
Ու հոգս չէր, որ ընկերներ չմնացին,
Ոչ ալ բարև տուին…
Ծօ, թքա՛ծ…
Յուլիսեան պատերազմը մոռցանք,
Մոռցանք ամեն ինչ,
Ես չեմ մոռնար յուլիսեան կարմիր օրագիրս.
Գիտեմ ով է նեռը.
Սուրճի բաժակները բերի,
Բերի սառը ջուր,
Կապոյտ կոնեաք բերի.
Վառեցի մոմը յաւերժական հոգիներուն…
Լեզուս կտրեցէ՛ք,
Հոգս չէ,
Պատեանի մէջ դրէք զիս,
Պահարանի,
Բանտի նկուղ, եթէ կ’ուզէք՝
Մինակ սև ամրոցի.
Ի՞նչ կարևոր են այդ բոլորը.
Կրնաք խաչել զիս,
Հողածին հողս, աւազս,
Մարմինս, որ աւազ է…
Կրնաք պատեանէս դուրս հանել
Երևակայութիւնս.
Կրնաք գողնալ բառերս…
Կրնաք զերօ դնել անունիս առջև,
Այս բոլորը սակայն յիմարութիւններ են,
Որով պիտի մնայ սիրտս,
Սիրտս, որի մէջ յուլիսեան արիւնը
Կաթիլ-կաթիլ պիտի հոսի
Ու վառէ յաւերժութեան մոմն այս…
Այս հորիզոնական երազներու անկրկնելի բառը…
Այս ճզմուած սիրտը պիտի մնայ,
Մի խոնարհիք…
Ես եկած եմ ներողութիւն խնդրելու
Բոլոր մահերուն համար,
Բոլոր սպանդներուն,
Բոլոր աւարտին չհասած սէրերուն,
Բոլոր մարած աստղերուն համար.
Ես եկած եմ փակ դռները բանալու,
Ծայր աստիճան ինքնավստահ,
Ծայր աստիճան մաքուր.
Մաքրութիւն…
Որ պահուծ է սրտիս մէջ
Կարմիր երակներուս…
Ես եկած եմ մտնելու մայր դարպասէն,
Չնետէ՛ք անցեալս,
Զգույշ չխօսիք յանցանքներուս մասին,
Մեղքերիս ու հայհոյանքներիս մասին…
Ես պատերազմի մանչուկն եմ՝
Վարպետիս գործածած բառով,- Մանչուկ…
…Եւ հիմա
Կանգնած եմ
Յուլիսեան պատերազմը վկայելու
Վկայելու այդ շէներուն
Ու մարդոց մասին,
Որ մեռնիլ չեն գիտեր…
Հարաւին մասին,
Որ էր սուրբ և անաղարտ օրէն,
Վաղ օրէն.
Եկած եմ բարի կարասին մէջ ձէթ պահելու…
Որովհետև դարձի ճամբան նետեց զիս հոն,
Ուր պատերազմը կ’աւարտի…
Ես կ’ատեմ պատերազմները,
Կ’ատեմ պատերազմները,
Կ’ատեմ բոլոր պատերազմները…
Կը դառնամ հիմա
Ներողութիւն խնդրելու աշխարհէն…
Խնդրելու…
Խնդրելու երրորդ ՓՇԱ ՊՍԱԿՍ,
ԴՐԷՔ ԳԼԽՈՒՍ ՓՇԵՊՍԱԿ ՅԱՆՈՒՆ ՅուլիսԵԱՆ ԶՈՀԵՐՈՒՆ…
Կամաց-կամաց ելլենք վեր,
Կամաց-կամաց .
Լռենք կամաց-կամաց,
Բառը թող լռէ,
Շունչ, որ մեզմէ դուրս պիտի գա…
Իբրև յաւիտենութեան աստղափոշի
Տեղ մը, ուր
Պիտի լռեն բոլոր պատերազմները…
Պիտի լռեն բոլոր պատերազմները…
Պիտի լռեն…
Յուլիս, 2009
Բեյրութ
Հլս 19 2009
1 մեկնաբանություն
Not bad. Emotionally it has certain anger and sadness.