Սպտ 13 2016
ՈՒԹ ԻՄԱՍՏՈՒՆՆԵՐԸ (պոեմ) Հունական յոթ իմաստունների մասին ավանդապատումն է ստեղծագործության հենքը, որի այս մշակումը մի կարևոր «սխալ է շտկում»՝ ավանդական յոթը դարձնելով ութ՝ իմաստուն ճանաչելով նաև յոթ իմաստուններին իմաստուն կոչող թագավորին, առավել ընդգծելով ավանդապատման իմաստասիրական կողմը: Եթե իմաստուն են ամենագետի թագից հրաժարվողները, առավել ևս իմաստուն է թագն արժանիին տալ կամեցող արքան: Հեղինակ «Բավական է …
Օգս 23 2016
-Ի՞նչ, ինչ ասացի՞ք:
-Ես այդպես էլ գիտեի, որ ինձ չեք հասկանա, ոչ ոք ինձ չի հասկանում:
-Չէ, չէ, մի գուցե ճիշտ չլսեցի, կամ ճիշտ չհասկացա…
-Ոչ: Ցավոք, ամեն ինչ այդպես է ինչպես լսեցիք, կներեք, ես Ձեզ չպիտի ծանրաբեռնեի զառանցաքներով, ես ուղղակի չգիտեի ինչ անել, ում դիմել, բայց սխալվեցի, — նա դանդաղ վեր կացավ ու շարժվեց դեպի սենյակի մեջտեղը:
-Եկեք նստեք, փորձեք ավելի մանրամասնել, ես կփորձեմ հասկանալ Ձեզ, խնդրում եմ:
-Դուք համոզվա՞ծ եք, որ ուզում եք լսել այս հիմարությունները:
-Դրանք հիմարություններ չեն, նստեք, — մարդը պտտվեց ու նստեց աթոռին:
Մյս 05 2016
Զինվորական ջիփը դուրս գալով խճուղուց, ոստոստելով ու ցնցվելով մտավ դեպի գյուղերը տանող խորդուբորդ ճամփան:
Ձմեռը կիսվել էր: Սերժանտը հմայված դիտում էր մեծ գետից բաժանվող վտակներով ոռոգված հարուստ բնության ձմեռային հրաշագեղ տեսարանները: Աջ ու ձախ գետնատարած խաղողի այգիներ էին, թութունի ու ցորենի կիսաձյունածածկ արտեր՝ իրարից բաժանված տերևազուրկ բարդիների ու ուռիների խիտ շարքերով:
Իր բախտը չբերեց. չորս ամիս զորանոցում նախապատրաստական կուրսեր անցնելուց հետո պիտի մեկնեին տվյալ տարածաշրջանի գյուղերը՝ գրագետ դարձնելու գյուղացիների զավակներին ու կրթվել ցանկացող գյուղացիներին: Գյուղերն ընտրեցին վիճակահանությամբ: Իր հինգ հայ ընկերներին բաժին ընկան հայաբնակ գյուղերը: Առանց ուսուցչի հայաբնակ գյուղ չմնաց: Շտաբը որոշեց, որ ինքը կբնակվի հայերի մոտ ու կդասավանդի մոտակա թրքաբնակ՝ ավելի բազմամարդ գյուղում:
-Դու այստեղ ես աշխատելու,- ասաց սպան, երբ հասան թրքաբնակ գյուղը:
Գյուղը մաքուր տեսք չուներ, սերժանտի նոր փայլեցրած սապոգները մինչև ճտքերը ցեխոտվեցին: Այստեղ ու այնտեղ թրիք ու աղբի մնացորդներ էին: Ստվերոտ պատերի տակ երևում էին գորշագույն ձյունի պատառիկներ: Երկու գայլաշուն գռմռալով խեթում էին օտարականներին:
Ապր 25 2016
Դու փորձության այս բաժակը քո շուրթերից հեռու պահիր.
Ի՛նձ տուր, երկի՛ր, դու հայր մնա քո բարձունքում,
Հազար զրկանք ու արնածոր վերքերն ամեն մարմնիս հեղիր,
Դու հայր մնա գենիս համառ ճիգ ու խորքում:
Եվ քայլ առ քայլ ինձ մոտեցրու քո անաղարտ մաքրությանը:
Մրտ 29 2016
Պարտեզում լուսինն է և խոտի ու բույսերի հոտը, որն հիշեցնում է որոշ անցած-գնացած առավոտներ (երբևէ եղե՞լ են դրանք), երբ լուսադեմին, երկարաճիտ կոշիկներով ու հրացանով, դուրս էինք գալիս որսի: Բայց հիմա խաղաղավետ լուսին է, հանգած պատուհաններ, շատրվանն այլև չի ցայտում. լռություն: Մարգագետնին չորս-հինգ, փոքրիկ սև կետեր են: Ամեն անգամ շարժվում են` զվարճալի, արագ ցատկերով, առանց փոքր իսկ աղմուկի: Ծաղկանոցների ստվերում` ասես սպասում են: Ճագարներ են: Պարտեզը, խոտը, այդ անուշ բուրմունքը, անդորրագին լուսինը, գիշերն ` այնքան անսահման ու հեշտագին, որ ներսումդ ցավ ես զգում անհասկանալի պատճառներով, այս ամբողջ հիասքանչ գիշերը իրենցն է: Երջանի՞կ են:
Մրտ 29 2016
Բարև, շաբաթ: Նոր շաբաթը սկսվում է երկուշաբթիից, իսկ այս անգամ ամսի մեկն է, գարնանային ամսի մեկը:
Գիշերը ցուրտ էր. Մարոյի մոտ հարբուխ է սկսվում: Հիմա արևի տակ կանգնել, տաքացնում է չոր ճյուղեր հիշեցնող ոտքերը: Հին հողաթափերի մեջ մատները շարժում, ծիծաղում է: Եղբոր երեխան երեկ հենց այսպես էր ծիծաղում: Հենց մի քիչ էլ մեծանա, մյուսների նման իրեն չի սիրի: Մարդն իմաստուն է դառնում, երբ տարբերում է տգեղը:
Հողի վրա մի բուռ ձյուն կա դեռ: Ծնկները ծալեց, բարուրի նման գրկեց մատներով, պոկեց հողից: Տակից կանաչ ծիլերը տնկվեցին: Հրաշք էր, գորովանքից շունչը կտրվեց, հետո նայեց ափերի մեջ ճռճռացող ցեխախառն ձյան կտորին: «Հալվես, մոռացվես, ո՞վ կհիշի էլ՝ եղել ես, տաքացրել հողի ծոցը»:
Հիվանդ է երևի, երեկվանից լացը խեղդում է: Վերև նայեց: Ամպերը սև փնջերով թրթռում էին կապույտ մակերեսի վրա: Իր գլխին ավելի մութ, ավելի ծանր գորշություն է հավաքվում:
Մրտ 24 2016
ՁԻ-ՈՒ ՍԱՀՄԱՆՈՒՄԸ
Անտառում որոշվեց հաշվառում անցկացնել: Բոլոր կենդանիներից պահանջվեց ներկայանալ: Հերթը հասավ ձիուն:
-Իհի՜… Իհի՜:- Առույգ վրնջաց ձին, հրապարակում մի քանի պտույտ գործեց ու մոտեցավ հանձնաժողովին: Անմիջապես զգացվեց, որ դա հանձնաժողովի անդամների` ավանակի, այծի ու աղվեսի դուրը չեկավ:
-Դու ո…ո՜վ ե…եե՜ս:- Մկկալով հարցրեց այծը: Ձին զարմացավ.
-Մի՞թե չի երևում… Ես ձի եմ… Նժույգ:- Եվ նորից խրխնջաց` իհի՜… իհի՜:
-Ձի՞ ես:- Նախանձով խոսեց ավանակը:
-Ի՜նչ տարօրինակ հարց:- Կրկին զարմացավ ձին:- Այո՛, ձի եմ:- Եվ կրկին խրխնջաց ու, ծառս լինելով, մի քանի պտույտ վազեց:
— Մենք պիտի դա ստուգենք, պարոն ձի:- Գործի մեջ մտավ աղվեսը:
Մրտ 22 2016
Թե երբ առաջին անգամ ծխախոտը մուտք գործեց գյուղ, ոչ մեկ կոնկրետ չգիտի. ոմանք կարծում են, որ այն իրենց հետ բերել են Մեծ Հայրենականի մասնակիցները՝ իրենց ազատագրած եվրոպաներից, մյուսներն ասում են, որ արդեն ծխելով էին գնում կռիվ:
Այժմ գյուղում բոլորը գիտեն այս երևույթի մասին: Թեև դարասկզբին Ազգային ժողովը որոշում ընդունեց այս չարիքի գովազդը հեռուստատեսությամբ արգելելու մասին, բայց ամեն մեծ ու փոքր խանութում մեծ ցուցանակներ կան, որոնք հաճախ գանձարանի մոտ են:
Բոլորի համար վաղուց սովորական է դարձել, երբ տղաները ծխում են: Օրենքով ծխախոտի վաճառքը թույլատրվում է 18 տարեկանից, բայց շատերը 8 տարեկանից են ծխում:
Ծխախոտի հետ կապված անսովոր երևույթը Կառան էր:
Մրտ 11 2016
-Գործ չունես, վեր ընկի տեղդ,- սաստեց մայրը:
Տղան չպատասխանեց, բայց հազիվ էր զսպում իրեն: Այնտեղ ընկերները ծեծում ու ծեծ-վում էին:
-Ամոթ ա, այ մեր, ախր մարդիկ ի՞նչ կասեն, դու անհոգ կաց, ինձ բան չի պատահի:
-Խնդրում եմ, տղա՛ս, հերդ չկա, իմ հույսը դու ես,- թախանձագին մրմնջաց մայրը և գոգ-նոցի փեշով աչքերը սրբելով՝ անհանգիստ նստեց թախտի ծայրին, ուր միշտ բազմում էր հայրը՝ գործից հոգնած տուն վերադառնալուց և թեթև ընթրելուց հետո: Խոնջացած թիկն էր տալիս գորգապատ բարձին ու ծխում իր ձեռքով պատրաստած հերթական գլանակը:
Փտր 21 2016
Զգում էր, որ անսովոր է Դանիելի վերաբերմունքը: Բարդ վիրահատության ընթացքում, նա մի քանի անգամ հայացքով շաղափեց իր աչքերի խորքը. մի երևույթ, որ հազվադեպ էր պատահում: Անժելային թվաց, թե նա ժպտում է բժշկական դիմակի տակից: Հիմա, վաստակած մարդու քաղցր հոգնությամբ, վիրահատական կանաչ կոստյումներով, սովորականի պես նստել էին բժիշկների սենյակում, թերմոսից սուրճ էին խմում ու գոհունակությամբ խոսում վիրահատության հաջող ելքի մասին, թեև Դանիելի տեղի-անտեղի ժպիտներով ու երկդիմի ակնարկներով համեմված խոսակցությունը զարմացնում էր Անժելային:
-Ի՞նչ ես մտադիր անել,- առանց նախաբանի հանկարծ հարցրեց Դանիելը:
Վերջին մեկնաբանություններ